COVID-19: H Ελλάδα γίνεται πειραματόζωο για το «διαβατήριο του εμβολιασμού»

«Εμείς οι Ισραηλινοί, όταν άρουμε τις απαγορεύσεις πτήσεων, θα μπορούμε να πηγαίνουμε στην Ελλάδα χωρίς κανένα περιορισμό – ούτε καραντίνα ούτε τίποτα» δήλωσε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ. Να σημειωθεί ότι στην κοινή συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στην Ιερουσαλήμ, ούτε ο Μητσοτάκης ούτε ο Νετανιάχου αναφέρθηκαν στο ενδεχόμενο να μπορούν να ταξιδέψουν και οι Έλληνες στο Ισραήλ.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε προειδοποιήσει πριν από μερικές εβδομάδες ότι ακόμη υπάρχουν «θεμελιώδη κενά στη γνώση μας για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων στον περιορισμό της μετάδοσης (του ιού)» και πως «τα εμβόλια είναι ακόμη διαθέσιμα σε περιορισμένες ποσότητες». Οι σχετικές δηλώσεις μάλιστα είχαν γίνει πριν αποκαλυφθεί το μέγεθος του ευρωπαϊκού φιάσκου στην προμήθεια εμβολίων της AstraZeneca, αλλά και πριν αρχίσουν να εκφράζονται ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα των σημερινών εμβολίων στις νέες μεταλλάξεις του ιού.

Στο ίδιο μήκος κύματος με τον ΠΟΥ είχαν κινηθεί και αρκετοί αξιωματούχοι της ΕΕ που προειδοποιούσαν ότι η πρόωρη εφαρμογή των διαβατηρίων εμβολιασμού «θα προκαλέσει τεράστια αναταραχή» στο εσωτερικό της Ένωσης. Αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες μιλούσαν για τον κίνδυνο δημιουργίας «πολιτών δύο ταχυτήτων», οι ελευθερίες των οποίων θα καθορίζονται από τον ιατρικό τους φάκελο. Όπως εξηγούσε στο Politico, η Κάρλι Κάιντ, διευθύντρια του ινστιτούτου Ada Lovelace, μέσω των «διαβατηρίων» η ανοσία μπορεί να μετατραπεί σε ένα ακόμη χαρακτηριστικό διάκρισης των ανθρώπων «όπως είναι η εθνικότητα ή η φυλετική καταγωγή».

Για τους λόγους αυτούς, ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε βρει κλειστές τις πόρτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όταν πρότεινε την εφαρμογή του διαβατηρίου εμβολιασμού στο εσωτερικό της ΕΕ.

Πόσο ασφαλές είναι το Ισραήλ;

Παρενθετικά θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το Ισραήλ παρουσιάζεται σαν «πρωταθλητής» σε παγκόσμιο επίπεδο στον εμβολιασμό του πληθυσμού του, καθώς (χρησιμοποιώντας και τον πακτωλό της αμερικανικής οικονομικής βοήθειας) εξασφάλισε εκατομμύρια δόσεις εμβολίων πληρώνοντας υψηλότερες τιμές απ' αυτές που επικρατούν στην αγορά. Η εικόνα της επιτυχίας, όμως, είναι ως έναν βαθμό πλασματική, καθώς το Ισραήλ δεν παρέχει εμβόλια στον πληθυσμό των Παλαιστινίων, όπως είναι υποχρεωμένο να κάνει βάσει του διεθνούς δικαίου.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με τη Σύμβαση της Χάγης (1907) και την Τέταρτη Σύμβαση της Γενεύης (1949), το Ισραήλ φέρει πλήρη ευθύνη για την ασφάλεια όσων διαμένουν όχι μόνο στα κατεχόμενα εδάφη, αλλά ακόμη και στην αποκλεισμένη Λωρίδα της Γάζας. Όταν κρίνουμε λοιπόν την επιτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν οφείλει να εμβολιάσει μόνο τα εννέα εκατομμύρια πολιτών του, αλλά και περίπου πέντε εκατομμύρια Παλαιστινίων, που εξαρτώνται απ' αυτό.

Με διαφορετικό τρόπο, όμως, πρέπει να μετράμε και την επίτευξη της περίφημης ανοσίας αγέλης, η οποία απαιτεί εμβολιασμό τουλάχιστον 70% με 80% του πληθυσμού. Το Ισραήλ δηλαδή θα είναι ασφαλές, με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές, μόνο όταν θα έχει εμβολιάσει σε ανάλογο ποσοστό και τους Παλαιστίνιους.

Ποιος θα ελέγχει τα προσωπικά δεδομένα;

Πρόσφατη έκθεση του πανεπιστημίου του Έξετερ στη Μεγάλη Βρετανία, ανέφερε ότι η ύπαρξη ψηφιακών διαβατηρίων υγείας «θέτει σε κίνδυνο την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τα ανθρώπινα δικαιώματα». Όπως εξηγούσε η καθηγήτρια Nομικής Άνα Μπεντούστσι, «τέτοιου είδους μέτρα θα περιορίσουν την ελευθερία όσων δεν έχουν τη δυνατότητα να εμβολιαστούν και συνεπώς δεν θα μπορούν να αποδείξουν την κατάσταση της υγείας τους».

Στην περίπτωση της Ελλάδας η υπόθεση θα μπορούσε να αποκτήσει μια ακόμη σκοτεινή διάσταση λόγω της συμφωνίας που έχει πραγματοποιήσει η χώρα μας με την αμερικανική Palantir – μια από τις πολλές εταιρείες που δημιουργήθηκαν χάρη σε επενδυτικά προγράμματα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Η Palantir προσφέρει, μεταξύ άλλων, το λογισμικό για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων υγείας εκατομμυρίων πολιτών. Πολλές οργανώσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ασφάλεια των δεδομένων που περνούν από τα προγράμματα της Palantir, αλλά και για την «εξάρτηση» που δημιουργείται ανάμεσα στις χώρες και την εταιρεία. Είναι ενδεικτικό ότι η Βρετανία πλήρωσε αρχικά το συμβολικό ποσό της μίας στερλίνας για να μπορεί να χρησιμοποιήσει προγράμματα της αμερικανικής εταιρείας, αλλά στη συνέχεια αναγκάστηκε να πληρώσει ένα εκατομμύριο λίρες, όταν πλέον είχε διοχετεύσει προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων πολιτών στα συστήματα της Palantir.

Ποιος θα διαχειρίζεται, λοιπόν, τα απόρρητα δεδομένα από τα οποία θα κρίνεται το δικαίωμα ενός πολίτη να μετακινείται ελεύθερα εντός και εκτός της χώρας του; Τι θα συμβεί σε χώρες με διαφορετικά επίπεδα εμβολιασμού, όπως η Ελλάδα και το Ισραήλ, εάν οι πολίτες της μιας χώρας μπορούν να ταξιδέψουν στην άλλη, αλλά όχι το αντίστροφο; Η ελληνική κυβέρνηση έχει πλέον πολλά ερωτήματα στα οποία θα πρέπει να απαντήσει άμεσα.