ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Λαμόγιο γίνεσαι, δε γεννιέσαι

Κανένας άνθρωπος δε γεννιέται αβανταδόρος, απατεώνας, καιροσκόπος ή λαμόγιο. Όλες και όλοι οι άνθρωποι ερχόμαστε σε αυτόν τον κόσμο ως εξελιγμένα όντα, δυνητικά να τον κάνουμε λίγο καλύτερο από την κατάσταση στην οποία τον βρήκαμε.

Για να γίνει αυτό χρειαζόμαστε αγωγή και παιδεία, πρώτα από την οικογένειά μας και αργότερα από το σχολείο μας. Χωρίς την στοργική φροντίδα των γονέων μας και των δασκάλων μας, δεν είναι δυνατόν να αυτοανελίξουμε τις δυνατότητες που απαιτούνται, ώστε να αποκτήσουμε κριτική σκέψη.

Η κριτική σκέψη, με την σειρά της βοηθά να διακρίνουμε μεταξύ του κακού, του καλού, του καλυτέρου και του αρίστου σε ό,τι πράττουμε. Π.χ., βοηθά να επιλέγουμε μεταξύ των κακών, των καλών, των καλυτέρων και των αρίστων συναναστροφών μας.

Χωρίς αγωγή και παιδεία, με την εκπαίδευση μόνον, οι άνθρωποι δεν αποκτούμε κριτική σκέψη, οπότε αδυνατούμε να γνωρίζουμε αν αυτό που πράττουμε είναι κακό, καλό, καλύτερο ή αρίστο. Ούτε έχουμε τα απαραίτητα κριτήρια, ώστε να είμαστε ικανοί να κρίνουμε αν οι συναναστροφές μας είναι κακές, καλές, καλύτερες ή άριστες.

Ούτε καν κατανοούμε αν κάτι που βλέπουμε ως κακό, καλό, καλύτερο ή άριστο, όντως είναι κακό, καλό, καλύτερο ή άριστο για τον εαυτό μας, για το εγώ μας ή για την κοινωνία στην οποία ζούμε.

Ακόμη χειρότερα, αναπτύσσουμε τυφλά σημεία, ώστε δεν βλέπουμε ένα αυταπόδεικτα προφανές γεγονός. Ό,τι το από κοινού ή γενικό καλό για την κοινωνία στην οποία ζούμε, επίσης είναι καλό για τον εαυτό μας, ακόμη κι αν δεν είναι το καλύτερο για το εγώ μας.

Χωρίς κριτική σκέψη, οι συχνές αντιπαραθέσεις, τόσον μεταξύ του εαυτού μας και του εγώ μας, όσον και μεταξύ του εγώ μας και της κοινωνίας στην οποία ζούμε, μας κάνουν τους ανθρώπους να γινόμαστε αβανταδόροι, απατεώνες, καιροσκόποι ή λαμόγια. Και ως δεινοί πλέον αβανταδόροι, απατεώνες, καιροσκόποι και λαμόγια, στα υπερφίαλα εγώ μας επιτρέπουμε να εκλέγουν μόνον τους αβανταδόρους, τους απατεώνες, τους καιροσκόπους και τα λαμόγια, που θεοκρατικά μας εξουσιάζουν, προς ίδιον όφελος των δικών τους εγώ.

Απλή είναι η επιλογή σου: εκλέγεις υπέρ του εαυτού σου και της κοινωνίας στην οποία ζούμε, ή εκλέγεις υπέρ του εγώ σου; Διαθέτεις την κριτική σκέψη ώστε να διακρίνεις την διαφορά;

Του Νίκου Γεωργαντζά
 *Ο Δρ. Νίκος Γεωργαντζάς είναι καθηγητής συστημικής δυναμικής στο Πανεπιστήμιο Fordham της Νέας Υόρκης