ΒΟΤΑΝΑ: Βάτος (Rubus Fruticosus)

Οικογένεια: Rosaceae Γένος: Rubus

Πρόκειται για αγκαθωτό διακλαδιζόμενο φυτό, του οποίου ο κορμός όταν ακουμπήσει σε χώμα βγάζει ρίζες και γεννιέται ένα νέο φυτό. Κατά τη περίοδο της άνθησης βγάζει μικρά λευκά ή ροζ άνθη και μικρούς γλυκούς καρπούς, τα άγρια βατόμουρα. Ο Βάτος  ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών και τον συναντάμε και με τις ονομασίες Αγριος Βάτος, Ρούβος, Χαμαίβατος κ.α.Τα άγρια βατόμουρα φαίνεται πως αποτελούσαν μέρος της καθημερινής διατροφής των αρχαίων, καθώς σώζονται αναφορές μέχρι σήμερα από τον Αισχύλο και τον Ιπποκράτη, για το συγκεκριμένο φυτό. Επίσης, ο Διοσκουρίδης συνιστούσε το αφέψημα του Βάτου σε καρδιακά, κοιλιακά και στομαχικά προβλήματα, το μάσημα των φύλλων για τη στερέωση των ούλων και κατάπλασμα του φυτού σε περιπτώσεις αιμορροΐδων και κονδυλωμάτων. 

Παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν το ξύδι που έβγαζαν από τους καρπούς του φυτού για τον ερεθισμένο λαιμό και τον βήχα. Το έγχυμα των φύλλων, το χρησιμοποιούσαν για την διάρροια και ως κατάπλασμα για τις αιμορροΐδες, κατά της δυσεντερίας, της αιματουρίας κ.α., ενώ τη ρίζα του φυτού την χρησιμοποιούσαν ως στυπτική, αντιαρθριτική, διουρητική και υποτασική.

Οι καρποί του φυτού περιέχουν πολλές βιταμίνες, κυρίως Α, Β, C, ανόργανες ουσίες , κιτρικό και μηλικό οξύ και ένα πτητικό αιθέριο έλαιο, καθώς και μία ουσία που εμπεριέχουν πολλά σιρόπια για την καταπολέμηση του πονόλαιμου και του βήχα. Οι ρίζες και τα φύλλα του βοτάνου περιέχουν στυπτικά, φραγκαρίνη (τονωτικό της μήτρας), τανίνες και πολυπεπτίδια. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα νεαρά βλαστάρια, οι καρποί και οι ρίζες.

Το βότανο θεωρείται στυπτικό, τονωτικό, δυναμωτικό, αντιπυρετικό, ελαφρώς διουρητικό, εφιδρωτικό και αποτοξινωτικό. Οι καρποί του βάτου βελτιώνουν την πέψη, ανοίγουν την όρεξη και αυξάνουν την κινητικότητα των εντέρων. Χρησιμοποιούνται σε ασθένειες του στομάχου και του συκωτιού, φλεγμονές της χολής, γαστρίτιδα, γαστρορραγίες και σκουλήκια των εντέρων. 

Το αφέψημα των φύλλων του λαμβάνεται σε κρυολόγημα, γρίπη, βήχα, ασθένειες των άνω αναπνευστικών οδών, καθώς και σε ασθένειες των νεφρών και της ουρήθρας. Επίσης, με τη μορφή στοματικής πλύσης, το αφέψημα των φύλλων του Βάτου θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικό σε περιπτώσεις στοματικών μολύνσεων.

Ο καρπός του Βάτου (Blackberry) περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C καθώς και φυτικές ίνες όπως οι ανθοκυανίνες, τανίνες και η λουτείνη, συνεισφέροντας στη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους, στη καλή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, στη μείωση των επιπέδων της χοληστερίνης, καθώς και στη διατήρηση μιας καλής όρασης και ενός υγιούς δέρματος. Τα Βατόμουρα περιέχουν επίσης, φυλλικό οξύ που διευκολύνει πάρα πολύ τις έγκυες γυναίκες, ενώ ο χυμός των φρέσκων βατόμουρων δρα αποτελεσματικά σε εμπύρετες καταστάσεις, πνευμονία και δύσπνοια. Οι καρποί του βατόμουρου χρησιμοποιούνται επίσης σε λικέρ, σιρόπια, μαρμελάδα, κρασί, καθώς και ως αρωματικό ξυδιού, ενώ το αιθέριο έλαιο των καρπών προστίθεται σε σαμπουάν και καλλυντικά μπάνιου.

Οι πληροφορίες που δίνονται είναι καθαρά ενδεικτικές και δεν συνίσταται να λαμβάνετε βότανα αλόγιστα χωρίς τη συμβουλή ειδικού.