ΒΟΤΑΝΑ: Αρκτοστάφυλος ο Αλπικός (Uva ursi)

Οικογένεια: Ericaceae Γένος: Arctostaphylos

O Αρκτοστάφυλος ο Αλπικός (Βearberry) είναι ένας μικρός θάμνος με πυκνά κλαδιά, που φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο, ανήκει στην οικογένεια των Ερικοειδών (Ericaceae) και ευδοκιμεί στα ψυχρά κλίματα της Ευρώπης, της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής. Οι καρποί του φυτού είναι βρώσιμοι αλλά έχουν άσχημη γεύση, ενώ στη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιούνται μόνο τα φύλλα του. Λέγεται πως οι κόκκινοι καρποί του αρκτοστάφυλου αποτελούν γευστική τροφή για τις αρκούδες και για το λόγο αυτό ονομάστηκε έτσι (άρκτος = αρκούδα). Οι ινδιάνοι της Αμερικής χρησιμοποιούσαν το βότανο ως θεραπεία για τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, καθώς και σε κυστίτιδες. Επίσης, πρόσθεταν τα φύλλα του αρκτοστάφυλου ως αρωματικό μαζί με καπνό στις πίπες που κάπνιζαν στις θρησκευτικές τους τελετές. Κατά το Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε επίσης ως διουρητικό, ενώ στη Ρωσία πίνεται μέχρι σήμερα ως τσάι με την ονομασία καυκασιανό τσάι.

Τα φύλλα του Αρκτοστάφυλου περιέχουν αρμπουτίνη, μεθυλαρμπουτίνη, γαλλικό οξύ, δεψικές ουσίες, φυτικές χρωστικές, αλλαντοΐνη, τανίνες, φαινολικά οξέα, πτητικό έλαιο και ρητίνη.Το αφέψημα των φύλλων του χρησιμοποιείται σήμερα ως τονωτικό, διουρητικό και κατά των παθήσεων των νεφρών και της κύστης. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις κυστίτιδας, η αρμπουτίνη που περιέχει το βότανο, έχει ισχυρή αντιμικροβιακή δράση, αποτελώντας ένα φυσικό απολυμαντικό του ουροποιητικού συστήματος σε περιπτώσεις αλκαλικών ούρων. Υποστηρίζεται πως η δράση του γίνεται ισχυρότερη όταν ακολουθείται παράλληλα και αλκαλική διατροφή βασισμένη σε λαχανικά. Επίσης, λόγω της ισχυρής στυπτικής του δράσης χρησιμοποιείται και σε περιπτώσεις έντονης νυχτερινής ενούρησης (ακράτεια).

Μία από τις χημικές ουσίες που περιέχει το φυτό, η υδροκινόνη, μπορεί να βλάψει το συκώτι και για το λόγο αυτό δεν πρέπει να λαμβάνεται για περισσότερες από 5 συνεχόμενες ημέρες. Επίσης, οι έγκυες γυναίκες, τα άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, καθώς και όσοι πάσχουν από τη νόσο του Crohn, πεπτικά προβλήματα, ηπατική νόσο, ή έλκη δεν θα πρέπει να λαμβάνουν το βότανο.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα βότανα ενισχύουν τον οργανισμό  και συντελούν στη θεραπεία της νόσου, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες αλληλεπιδρώντας με άλλα βότανα, συμπληρώματα, ή φάρμακα. Για τους λόγους αυτούς, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή και πάντα υπό την εποπτεία ειδικού. 

Ο Αρκτοστάφυλος δεν πρέπει να λαμβάνεται παράλληλα με φάρμακα που περιέχουν λίθιο, φάρμακα και συμπληρώματα που κάνουν τα ούρα πιο όξινα, όπως βιταμίνη C, χυμοί κ.α., καθώς και παράλληλα με συμπληρώματα σιδήρου και αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Οι πληροφορίες που δίνονται είναι καθαρά ενδεικτικές και δεν συνίσταται να λαμβάνετε βότανα αλόγιστα χωρίς τη συμβουλή ειδικού.