ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ: Η υγεία των οστών

Πολλά ακούμε και διαβάζουμε για τα οστά, την υγεία των οστών και τη φροντίδα των οστών. Η WHO (World Health Organisation) κήρυξε τη δεκαετία 2000-2010 ως δεκαετία των οστών και των αρθρώσεων. Η παρούσα ανασκόπηση είναι αφιερωμένη στην υγεία των οστών και στη συμπεριφορά που απαιτείται για τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση.
Δομή των Οστών

Τα οστά αποτελούνται από έναν πυρήνα (μήτρα) με περίπου 25% νερό, 25% πρωτεϊνικές ίνες και 50% άλατα μετάλλων. Ο οστίτης ιστός έχει τέσσερις τύπους κυττάρων – οστεοπρογονικά κύτταρα, οστεοβλάστες, οστεοκύτταρα και οστεοκλάστες. Τα οστεοπρογονικά κύτταρα είναι αδιαφοροποίητα κύτταρα που προέρχονται από τον ιστό που προέρχονται όλοι οι συνδετικοί ιστοί. Αυτά τα κύτταρα μπορεί να εξελιχθούν σε οστεοβλάστες. Τα οστεοπρογονικά κύτταρα βρίσκονται στο εσωτερικό των οστών και στα κανάλια των οστών που περιέχουν τα αιμοφόρα αγγεία.
Οι οστεοβλάστες είναι τα κύτταρα που δομούν το οστό εκκρίνοντας κολλαγόνο και άλλα οργανικά συστατικά που απαιτούνται για να χτιστεί οστίτης ιστός. Τα κύτταρα αυτά έχουν χάσει την ικανότητα διαίρεσης. Τα οστεοκύτταρα είναι ώριμα οστικά κύτταρα που προέρχονται από τους οστεοβλάστες. Είναι βασικά κύτταρα του οστίτη ιστού και όπως οι οστεοβλάστες, έχουν χάσει την ικανότητα διαίρεσης. Οι οστεοκλάστες βρίσκονται στις επιφάνειες των οστών και παίζουν ρόλο στην καταστροφή της οστικής μήτρας (για την απομάκρυνση παλαιού οστού και το σχηματισμό νέου), γεγονός σημαντικό για την ανάπτυξη, την αύξηση, τη διατήρηση και την επιδιόρθωση των οστών. Το οστό σχηματίζεται όταν άλατα μετάλλων συσσωρεύονται σε μικροσκοπικές περιοχές μεταξύ των ινών του κολλαγόνου και κρυσταλλώνονται. Αφού γεμίσουν αυτές οι περιοχές, τα άλατα των μετάλλων εναποτίθενται γύρω από τις ίνες κολλαγόνου, όπου άλατα και κολλαγόνο προσδίδουν στα οστά τη χαρακτηριστική τους σκληρότητα. Υπάρχουν πολλές μικρές περιοχές στον οστίτη ιστό, κάποιες παρέχουν κανάλια για τα αιμοφόρα αγγεία που εφοδιάζουν τα κύτταρα των οστών με θρεπτικά συστατικά, ενώ άλλες είναι περιοχές αποθήκευσης για το μυελό των οστών. Οι περιοχές ενός οστού μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε συμπαγείς και σπογγώδεις ανάλογα με το μέγεθος και την κατανομή των περιοχών.
Ενώ τα οστά σταματούν να αυξάνονται σε μήκος στην ηλικία των 16-18 ετών, η πυκνότητά τους συνεχίζει να αυξάνεται περίπου μέχρι την ηλικία των 30 που κατακτάται η μέγιστη οστική μάζα. Η οστική μάζα είναι μεγαλύτερη στους άνδρες απ΄ ότι στις γυναίκες. Μετά την επίτευξη της μέγιστης οστικής μάζας, η πυκνότητα των οστών αρχίζει να μειώνεται.

Διαταραχές των Οστών Τα οστά έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες λόγω της άκαμπτης δομής τους. Κατάγματα εμφανίζονται κατά βάση όταν τα οστά βρίσκονται υπό πίεση και υπόκεινται σε κάποιο ισχυρό χτύπημα. Αν εμφανιστεί κάποιο απόστημα στο οστό, ίσως η προκαλούμενη φλεγμονή να αλληλεπιδράσει με την παροχή του αίματος στο οστό, συμμετέχοντας σε κάποιο βαθμό στην οστική φθορά.

Οι γενετικές διαταραχές μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη των οστών. Παραδείγματα γενετικών διαταραχών είναι η αχονδροπλασία και η ατελής οστεογένεση. Αυτοί οι τύποι διαταραχών μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα το χαμηλό ανάστημα του ατόμου.
Οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να βλάψουν τα οστά. Ειδικά η διατροφική έλλειψη ασβεστίου και βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει ραχίτιδα στα παιδιά και οστεομαλακία στους ενήλικες. Και οι δύο αυτές καταστάσεις οδηγούν σε μαλακά, κακοσχηματισμένα οστά.
Οι ορμονικές διαταραχές μπορεί να οδηγήσουν σε οστεοπόρωση. Υπερβολική παραγωγή παραθυρεοειδούς ορμόνης προκαλεί κύστεις στα οστά, ενώ η υπερβολική παραγωγή της αυξητικής ορμόνης οδηγεί σε γιγαντισμό.
Οι όγκοι μπορούν να επηρεάσουν τα οστά. Συχνά απαντώνται ως καλοήθεις ή κακοήθεις νεοπλασίες.
Οι εκφυλιστικές διαταραχές είναι πιο συχνές στις μεγάλες ηλικίες. Μια πολύ γνωστή εκφυλιστική πάθηση είναι η οστεοαρθρίτιδα, κατά την οποία η επιφάνεια των οστών των αρθρώσεων φθείρεται.
Η νόσος Paget περιλαμβάνει λέπτυνση του εξώτερου στρώματος των οστών, ενώ το εσωτερικό γίνεται σπογγώδες.

Ποια θρεπτικά συστατικά είναι ωφέλιμα για την υγεία των οστών;Ορισμένες ελλείψεις σε βιταμίνες και μέταλλα είναι γνωστό ότι σχετίζονται με παθήσεις των οστών.

► Βιταμίνη D - έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να προκύψει από την έλλειψη της βιταμίνης αυτής στη διατροφή ή την ανικανότητα του σώματος να παράγει αρκετή. Παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με έλλειψη βιταμίνης D: ραχίτιδα, οστεομαλακία.
► Βιταμίνη C - η βιταμίνη C είναι ζωτικής σημασίας για την κατάλληλη σύνθεση του κολλαγόνου. Αν δεν υπάρχει αρκετή βιταμίνη C, οι ίνες του κολλαγόνου δεν σχηματίζονται καταλλήλως. Παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με τη βιταμίνη C: σκορβούτο.
► Χαλκός - η πάθηση των οστών από την έλλειψη χαλκού εμφανίζεται σε πρόωρα νεογνά και άτομα που τρέφονταν με μητρικό γάλα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο χαλκός μπορεί να χορηγηθεί στο σώμα ενδοφλέβια ή με άλλο τρόπο. Παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με το χαλκό: κατάγματα.
► Ψευδάργυρος - η έλλειψη ψευδαργύρου σχετίζεται με διαφορετικές μορφές κακής διατροφής. Παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με τον ψευδάργυρο: καθυστερημένη ανάπτυξη των οστών.
► Βιταμίνη K - ορισμένοι τύποι πρωτεϊνών στη μήτρα των οστών εξαρτώνται από τη βιταμίνη Κ. Έχει διαπιστωθεί ότι βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα σε άτομα με κατάγματα του ισχίου. Παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με τη βιταμίνη Κ: οστεοπόρωση
► Βόριο – συμβάλλει στην πρόληψη της απώλειας οστού και της απομετάλλωσης (απομάκρυνση μετάλλων από τα οστά), μειώνοντας το ποσοστό του ασβεστίου που απομακρύνεται με τα ούρα.
► Λυσίνη – μπορεί να είναι χρήσιμη στη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Όπως και στην περίπτωση δίαιτας με πολλές πρωτεΐνες, η έλλειψη λυσίνης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια ασβεστίου με τα ούρα.
► Μαγνήσιο – τα δύο τρίτα της συνολικής ποσότητας μαγνησίου στο σώμα εντοπίζονται στα οστά. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η υψηλή λήψη μαγνησίου σχετίζεται με υψηλή πυκνότητα μετάλλων στα οστά, κυρίως στο ισχίο και τον πήχη (αντιβραχιόνιο) του χεριού.

Κυκλοφορία του Αίματος & Υγεία των Οστών Η καλή κυκλοφορία του αίματος είναι σημαντική για την υγεία των οστών, όπως είναι και για τα υπόλοιπα σημεία του σώματος. Το αίμα ρέει μέσω των φλεβών στα οστά μεταφέροντας θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο για την παραγωγή νέων κυττάρων και για να θρέψει τα οστά. Τα αιμοφόρα αγγεία είναι ιδιαίτερα άφθονα σε περιοχές των οστών που περιέχουν ερυθρό μυελό των οστών.
Μυελός των Οστών Υπάρχουν δύο τύποι μυελού των οστών: ο ερυθρός μυελός των οστών και ο κίτρινος μυελός των οστών. Ο ερυθρός μυελός των οστών είναι συνδετικός ιστός. Βρίσκεται μέσα σε συγκεκριμένα σημεία των οστών και παράγει ερυθροκύτταρα, λευκοκύτταρα και αιμοπετάλια. Ακριβώς όπως τα κύτταρα του αίματος στα ανώριμα στάδια, ο ερυθρός μυελός των οστών περιέχει λιπώδη κύτταρα και μακροφάγα. Τα λιπίδια αποθηκεύονται σε κύτταρα του κίτρινου μυελού των οστών και είναι ένα σημαντικό απόθεμα ενέργειας. Ο κίτρινος μυελός των οστών αποτελείται κυρίως από λιπώδη κύτταρα και μερικά κύτταρα του αίματος.
Όξινα Φαγητά & Υγεία των Οστών
Τα οξινισμένα συστατικά όπως οι ζωικές πρωτεΐνες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά το μεταβολισμό του ασβεστίου και να επιταχύνουν την απώλεια οστού, επομένως αποτελούν παράγοντες επιδείνωσης της οστεοπόρωσης. Μια μελέτη επιβεβαιώνει ότι τα οξέα που προέρχονται από την τροφή επηρεάζουν το μεταβολισμό του ασβεστίου και ότι τα αλκαλιωμένα θρεπτικά συστατικά εμποδίζουν την απώλεια οστού. Η λήψη συμβουλής από κάποιον ειδικό, διατροφολόγο ή διαιτολόγο, μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε τα όξινα συστατικά στην περίπτωση που αναζητείτε ένα ακόμη προστατευτικό μέτρο ενάντια στην οστεοπόρωση. Μπορεί επίσης να εξεταστεί η λήψη ασβεστίου με συμπλήρωμα.
Πρότυπο Ζωής & Οστά

Θετικές Πλευρές: Η φυσική δραστηριότητα όχι μόνο βοηθά στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας, αλλά επιπλέον ενισχύει την καλή κυκλοφορία του αίματος στα οστά. Η συμβολή της φυσικής δραστηριότητας στην υγεία των οστών εστιάζεται στην προσπάθεια ελέγχου των μηχανικών παραμέτρων που έχουν να κάνουν με την καλή λειτουργία των οστών. Οι ασκήσεις που προτείνονται για την υγεία των οστών είναι οι ασκήσεις που περιλαμβάνουν μεταφορά βάρους, όπως το περπάτημα, το τρέξιμο και ο χορός και οι ασκήσεις άρσης βάρους, οι οποίες ενισχύουν τους εμπλεκόμενους με τα οστά μύες. Οι δύο παραπάνω τύποι άσκησης είναι γνωστοί και ως weight-bearing ασκήσεις και ουσιαστικά περιλαμβάνουν ασκήσεις κατά τις οποίες τα οστά και οι μύες «δουλεύουν» ενάντια στη βαρύτητα. Οι ασκήσεις αυτές προτείνονται τόσο για την πρόληψη όσο και στην περίπτωση ύπαρξης οστεοπόρωσης, ενώ καλά αποτελέσματα έχουν και οι ασκήσεις ισορροπίας με σκοπό τον καλύτερο έλεγχο του σώματος και την αποφυγή των πτώσεων.
Η καλή διατροφή είναι σημαντική για τα οστά. Τα φυλλώδη πράσινα λαχανικά περιέχουν μια ευρεία γκάμα βιταμινών και μετάλλων που είναι απαραίτητα για την υγεία των οστών, συμπεριλαμβανομένου του ασβεστίου, της βιταμίνης Κ και του βορίου. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, κυρίως βιταμίνη C, που εμπλέκονται στην προστασία των κυττάρων από βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Η βιταμίνη C είναι σημαντική για τη δόμηση του κολλαγόνου που είναι απαραίτητο για την υγεία των οστών.
Αρνητικές Πλευρές: Το ανθρακικό που περιέχεται στα αναψυκτικά τύπου Coca cola είναι ένας βασικός παράγοντας που συντελεί στην οστεοπόρωση. Όταν τα επίπεδα του ανθρακικού είναι υψηλά και τα επίπεδα του ασβεστίου χαμηλά, το ασβέστιο αποσπάται από τα οστά. Το ανθρακικό χρειάζεται για τη διάλυση της ζάχαρης και συμβάλλει στη γεύση. Αλλοι παράγοντες που μπορεί να προάγουν την έκκριση ασβεστίου είναι το αλάτι, η ζάχαρη και οι πρωτεΐνες.

Συμπληρώματα Διατροφής & Υγεία των Οστών Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από την προοδευτική φθορά της οστικής μάζας και του οστίτη ιστού, με μια επακόλουθη αύξηση στην ευθραυστότητα των οστών και ευπάθεια σε κατάγματα. Οι γυναίκες έχουν μεγάλο κίνδυνο να βιώσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους οστεοπορωτικό κάταγμα, ενώ ο κίνδυνος για τους άνδρες είναι ο μισός εκείνου των γυναικών. Η μείωση της πυκνότητας των μετάλλων στα οστά, που προκαλείται από διάφορους παράγοντες μεταξύ των οποίων η έλλειψη ασβεστίου και βιταμίνης D, είναι το πιο σημαντικό αίτιο καταγμάτων. Έχει αποδειχθεί ότι η λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D με συμπλήρωμα μπορεί να είναι ένα προληπτικό μέτρο έναντι της έναρξης της οστεοπόρωσης και καταγμάτων του ισχίου ή άλλων καταγμάτων στους ηλικιωμένους. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι το βόριο είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για την υγεία των οστών και των αρθρώσεων.

ΠΗΓΗ: » www.alternativenaturally.com