ΒΟΤΑΝΑ: Λυγαριά (Vitex Agnus Castus)

Οικογένεια: Lamiaceae, Γένος: Vitex

Πρόκειται για αγγειόσπερμο, δικοτυλήδονο θάμνο της οικογένειας των Ιεροβοτανοειδών (Verbenaceae) του γένους Αγνος (Vitex) και προέρχεται από τη Μεσόγειο και την Ασία. Μπορεί να φτάσει σε ύψος τα τρία μέτρα και το όνομά της οφείλεται στα ευλύγιστα κλαδιά της. Συναντάται σε χαμηλά υψόμετρα και παραθαλάσσιες περιοχές. 

Ανθίζει από τα τέλη καλοκαιριού μέχρι και τον Νοέμβριο, ενώ συχνά καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό σε κήπους και γλάστρες. Χρήσιμο μέρος στη βοτανοθεραπεία είναι οι καρποί του φυτού, οι οποίοι περιέχουν μεταξύ των άλλων και μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Β6.

Έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για την αντιμετώπιση των εμμηνορροϊκών και προεμμηνορροϊκών συμπτωμάτων, της δυσμηνόρροιας, των προβλημάτων της εμμηνόπαυσης και της ανεπαρκούς παραγωγής γάλακτος σε θηλάζουσες γυναίκες.

Οι καρποί της Λυγαριάς εξομαλύνουν τα επίπεδα προγεστερόνης και βοηθούν στην αποκατάσταση της φυσιολογικής διεξαγωγής της εμμήνου ρύσης. Επίσης, μετριάζουν τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού σύνδρομο, συμπεριλαμβανομένης της ευαισθησίας στο στήθος, των κραμπών και των κεφαλαλγιών.

Το βότανο συμβάλει στη ρύθμιση των επιπέδων της προλακτίνης, βοηθώντας πιθανώς στην αντιμετώπιση της γυναικείας στειρότητας και ευνοεί τις ορμόνες που ελέγχουν την παραγωγή του γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες. Επιπλέον, εξαιτίας της σχέσης του συγκεκριμένου φυτού με τις ορμόνες, μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά την εμμηνόπαυση για την εξασφάλιση της συναισθηματικής υγείας και μιας γενικότερης ομαλότητας. 

Επίσης, έχει χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για παθολογικές καταστάσεις του δέρματος που οφείλονται σε ορμονικές διαταραχές, όπως η ακμή και δερματικά προβλήματα που συνδέονται με την έμμηνο ρύση.

Το αιθέριο έλαιο της Λυγαριάς ενδείκνυται για μαλάξεις στην κοιλιακή χώρα ανακουφίζοντας αποτελεσματικά από τους κοιλιακούς πόνους.