ΒΟΤΑΝΑ: Ιτιά (Salix Cortex)

Οικογένεια: Salicaceae, Γένος: Salix

Η Ιτιά είναι ένα όμορφο φυλλοβόλο δέντρο που ανθίζει την άνοιξη και ανήκει στην οικογένεια των Σαλικωδών (Salicaceae), η οποία αριθμεί περισσότερα από 400 είδη. Ανάμεσα στα είδη που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς, είναι η Ιτιά η Λευκή ή Ασημοϊτιά (Salix alba), η Ιτιά η Εύθραυστη ή Σπαζοϊτιά (Salix fragilis), η Ιτιά η Μελανή (Salix nigra) και η Ιτιά η Πορφυρή ή Κοκκινοϊτιά (Salix purpurea).

Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν το φλοιό της Ιτιάς ως ισχυρό αντιπυρετικό. Τα ενεργά συστατικά που περιέχει η Ιτιά είναι σαλικίνες, τανίνες, φλαβονοειδή, γλυκοσίδες, ιτεΐνη και οξικό  ασβέστιο. Χρήσιμα μέρη του δέντρου είναι κυρίως ο φλοιός του, αν και παλαιότερα χρησιμοποιούσαν και τα αποξηραμένα φύλλα της σε αφέψημα.

Τον 19ο αιώνα, ο Γάλλος χημικός Leroux εξήγαγε ένα ενεργό συστατικό από το δέντρο, που το ονόμασε σαλικίνη και το 1899 μπήκε στην παραγωγή το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, με την ονομασία Ασπιρίνη. Η ασπιρίνη ήταν το πρώτο φάρμακο φυτικής προέλευσης που παρασκευάστηκε.

Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιείται κυρίως ο φλοιός της Ιτιάς. Η λευκή Ιτιά ή Ασημοϊτιά, που υπάρχει και στη χώρα μας, φημίζεται για την ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση της, καθώς αποτελεί πλούσια πηγή ακετυλοσαλικυλικού οξέως, δηλαδή ασπιρίνης. 

Το αφέψημα του φλοιού της Ιτιάς συστήνεται από τους θεραπευτές σε περιπτώσεις αρθρίτιδας, διάρροιας, κρυολογήματος ή γρίπης, ουρικής αρθρίτιδας, μυϊκών πόνων, ρευματικών, πόνων της μέσης κ.α. Ιδανικό θεωρείται το αφέψημα της για όσους πάσχουν από πονοκεφάλους με ευαίσθητο στομάχι στα φάρμακα και ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη θεραπεία των ρευματισμών και της αρθρίτιδας, όταν συνδέονται με πόνο και φλεγμονή. Θεωρείται επιπλέον, πως δρα αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της πέτρας της χολής και της ελονοσίας. 

Θα πρέπει να σημειωθεί πως ο φλοιός της Ιτιάς δεν αποτελεί υποκατάστατο της ασπιρίνης, καθώς η σύνθεση του φαρμάκου αποτελείται από διάφορα χημικά στοιχεία. Όσοι για παράδειγμα χρησιμοποιούν την ασπιρίνη για τις αντιθρομβωτικές της ιδιότητες δεν μπορούν να την αντικαταστήσουν με το αφέψημα της ιτιάς, καθώς αυτό δεν έχει την ίδια επίδραση.

Η Ιτιά χρησιμοποιείται ακόμη στην παραγωγή χαρτοπολτού, στην ξυλογλυπτική, στη βυρσοδεψία και ευρέως στη φαρμακευτική.
Οι πληροφορίες που δίνονται είναι καθαρά ενδεικτικές και δεν συνίσταται να λαμβάνετε βότανα αλόγιστα χωρίς τη συμβουλή ειδικού.