ΒΟΤΑΝΑ: Ρίγανη (Origanum Vulgare)

Οικογένεια: Lamiaceae, Γένος: Origanum 

Το φυτό ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Lamiaceae) του γένους Ορίγανον (Origanum) και θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα αρωματικά φυτά της Μεσογείου. Είναι ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας και χρησιμοποιείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια στη μαγειρική. Σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Κρήτη, η ρίγανη είναι αυτοφυής και βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες σε όλες τις ορεινές και βραχώδεις περιοχές.

Το βότανο θεωρούνταν σπουδαίο από την αρχαιότητα, καθώς ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε για τη θεραπεία της γαστραλγίας και διαφόρων παθήσεων του αναπνευστικού, ενώ ο Αντίγονος ο Καρύστιος αναφέρει πως οι Πελασγοί θεράπευαν τις πληγές τους βάζοντας ρίγανη επάνω σε αυτές. Το αρχαίο όνομα της ρίγανης, ορίγανος, προέρχεται από τις λέξεις «όρος» (βουνό) και «γάνος» (στολίδι), δηλαδή το στολίδι των βουνών.

Η Ρίγανη στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, θεωρείται πως διευκολύνει την πέψη και ανοίγει την όρεξη. Αυξάνει την έκκριση των πεπτικών, βρογχικών και εφιδρωτικών αδένων και έχει ευεργετική δράση στις ασθένειες των εντέρων και σε περιπτώσεις που συνοδεύονται με δυσκοιλιότητα και τυμπανισμό. Διαθέτει επίσης, αποχρεμπτικές, αντιφλεγμονώδεις, βακτηριοκτόνες και αντιαιμορραγικές ιδιότητες, ενώ αυξάνει την ούρηση, τον ίδρωμα και διεγείρει την μήτρα. Επιπλέον, χρησιμοποιείται στην οξεία και χρόνια βρογχίτιδα, στους στομαχικούς πόνους, στις ασθένειες των εντέρων και των χοληδόχων οδών. Οι αποχρεμπτικές ιδιότητες του φυτού επιδρούν θετικά στο βήχα, την δύσπνοια και τη βρογχίτιδα.

Το αιθέριο έλαιο της Ρίγανης (ριγανέλαιο) παρουσιάζει έντονη αντιβακτηριδιακή δράση και χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοθεραπεία για την ανακούφιση του πονόδοντου, αλλά και για την καταπολέμηση των ψειρών. Επίσης, χρησιμοποιείται εξωτερικά υπό μορφή εμπλάστρων στην αρθρίτιδα, στους μυϊκούς πόνους, σε έκζεμα, φαγούρα, καλόγερους και πυώδη σπυριά. Συνίσταται ωστόσο, προσοχή κατά την εξωτερική χρήση γιατί μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος.Η ρίγανη είναι ένα από τα φυτά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, ενώ για το αφέψημα της χρησιμοποιούνται οι ανθισμένοι βλαστοί του φυτού, αφού κατά την άνθιση περιέχουν το έλαιο με τη μεγαλύτερη θεραπευτική αξία.

Αξίζει να αναφερθεί τέλος, η χρήση της ρίγανης στη προστασία των μελισσών, αλλά και στη βελτίωση των εδαφών παρέχοντας προστασία από τη διάβρωση.