ΒΟΤΑΝΑ: Τσουκνίδα (Urtica Dioica) Οικογένεια: Urticaceae, Γένος: Urtica

Η Τσουκνίδα (Nettle) ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων φυτών με την ονομασία Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών. Πρόκειται για μονοετές ή πολυετές, ποώδες, αυτοφυές φυτό, με 40 περίπου είδη παγκοσμίως και είναι επίσης γνωστό με τις ονομασίες Αγκινίδα, Κνίδη, Ακαληφή, Ούρτικη, Τσούχνα κ.α. Οι τσουκνίδες ουσιαστικά είναι ζιζάνια, όμως σε μερικές περιοχές κάποια είδη έχουν μεγάλη οικονομική σημασία. Για παράδειγμα, από ένα είδος τσουκνίδας στην Ασία λαμβάνονται κλωστικές ίνες από τον βλαστό για την παραγωγή υφασμάτων ενώ αποξηραμένες τσουκνίδες δίνονται σαν τροφή σε ζώα. 
Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται από αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το δέρμα προκαλούν φαγούρα, τσούξιμο και κοκκινίλα, ενώ σπανιότερα αλλεργικές διαταραχές. Αυτό οφείλεται σε ένα δηλητηριώδες υγρό, που περιέχουν οι λεπτές βελόνες του φυτού στη σύσταση του οποίου υπάρχει μυρμηκικό οξύ, ακετυλοχολίνες και ισταμίνες, ουσίες που καταστρέφονται με το βράσιμο. Αμεση ανακούφιση μπορούμε να έχουμε αν τρίψουμε το ερεθισμένο δέρμα  με φύλλα μολόχας, η οποία συνήθως φύεται δίπλα από την Τσουκνίδα. 
Όλα τα μέρη του φυτού, υπέργεια και υπόγεια χρησιμοποιούνται αποξηραμένα στην παραδοσιακή ιατρική. Η τσουκνίδα περιέχει γαλλικό οξύ, ισταμίνη, καυστικό μυρμηκικό οξύ, χλωροφύλλη, ακετυλχολίνη, σεροτονίνη, γλυκοκινόνες, πολλά μέταλλα (ασβέστιο, χαλκό, χλώριο, κάλιο, πυρίτιο, νάτριο, σίδηρο, μαγγάνιο), βιταμίνες Α,Β, C και τανίνες.
Γνωστό βότανο από την αρχαιότητα, ενισχύει και τονώνει όλο το σώμα γι αυτό και ο Ιπποκράτης τοποθέτησε την Τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά πανάκεια, δηλαδή σε αυτά που κάνουν για όλες τις ασθένειες. Οι Ινδοί χρησιμοποίησαν το φυτό ως θεραπεία για τους ρευματισμούς πατώντας το με γυμνά πόδια ή τρίβοντας στις πληγείσες περιοχές του σώματος και αφήνοντας μετά το δέρμα να αποκατασταθεί φυσικά μόνο του από τον ερεθισμό. Σε εγχειρίδιο βοτανικής του 19ου αιώνα αναφέρεται πως οι βλαστοί της κοινής τσουκνίδας χρησιμοποιούνται όπως το σπανάκι ή τα χόρτα. Οι πρώτοι Αμερικανοί που χρησιμοποίησαν το φυτό ευρέως ως τρόφιμο, έβραζαν τα φρέσκα νεαρά φύλλα και τα σέρβιραν με βούτυρο και αλατοπίπερο. 

Στη Γερμανία σήμερα η Τσουκνίδα πωλείται ως φυτικό φάρμακο για ασθένειες του προστάτη και ως διουρητικό, ενώ αποτελεί κοινό συστατικό σε πολλά φυτικά φάρμακα που παράγονται στη Γερμανία για ρευματισμούς και φλεγμονές του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος και του προστάτη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως διουρητικά, για την αρθρίτιδα, την προστατίτιδα, τους ρευματισμούς, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, την υψηλή αρτηριακή πίεση και την αλλεργική ρινίτιδα. 

Η Τσουκνίδα θεωρείται η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την ανακούφιση των αλλεργιών, ενώ δεν προκαλεί καμία από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των συνταγογραφούμενων φαρμάκων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τακτική βάση. 
Έχει μελετηθεί εκτενώς και έχει αποδειχθεί πως το φυτό δρα θετικά σε περιπτώσεις της νόσου του Alzheimer, σε αρθρίτιδα, άσθμα, μολύνσεις της ουροδόχου κύστης, βρογχίτιδα, ουλίτιδα, ουρική αρθρίτιδα, κνίδωση, πέτρες στα νεφρά, λαρυγγίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, προ-εμηνορυσιακό σύνδρομο, σε προβλήματα προστάτη, ισχιαλγία, τενοντίτιδα κ.α. 

Η περιεκτικότητα του φυτού σε βιταμίνη C εξασφαλίζει την απορρόφηση του σιδήρου από το σώμα. Οι τσουκνίδες είναι ωφέλιμες σε αυτούς που πάσχουν από οξεία και χρόνια νεφρίτιδα ή κυστίτιδα. Συνιστάται στους άρρωστους να πίνουν δυο με τρία ποτήρια ζωμό τσουκνίδας, ανάμεικτο με χυμό λεμονιού ημερησίως. Επίσης, εξαιρετικά ωφέλιμο είναι το αφέψημά της για όσους πάσχουν από ίκτερο, παθήσεις της χολής, έλκος του στομάχου, βρογχικές παθήσεις, ενώ εξίσου εξαιρετικά αποτελέσματα σημειώνονται και σε ασθενείς με διαβήτη και αρθρίτιδα. Το αφέψημα του είδους Κνίδη (Urtica Urens), που βρίσκεται και στην Ελλάδα, θεωρείται εξαιρετικό διουρητικό και βοηθά σε προβλήματα υδρωπικίας και νεφρολιθίασης, ενώ δρα κατά της πέτρας της χολής και ο χυμός των σπόρων του σταματά την αιμορραγία. 

Σύμφωνα με τους βοτανολόγους το φυτό βοηθά στην αντιμετώπιση δερματικών εκζεμάτων, συμβάλλει στην μείωση του ουρικού οξέος και γενικώς στην καλή κυκλοφορία του αίματος. Επιπλέον, η Τσουκνίδα συντελεί στην καλύτερη λειτουργία του μεταβολισμού και κατά συνέπεια στη διατήρηση του κανονικού βάρους. Τέλος δρα θετικά σε προβλήματα σεξουαλικής ανικανότητας σε άνδρες και γυναίκες, σε προβλήματα υπέρτασης, ενώ υποστηρίζεται πως χημικές ουσίες στα εναέρια μέρη της Τσουκνίδας επιδρούν στους νευροδιαβιβαστές μειώνοντας το αίσθημα του πόνου. Επίσης, χρησιμοποιείται ευρέως και στην κουζίνα. Χάρη στα θρεπτικά συστατικά που περιέχει, το υψηλό ποσοστό σε λευκώματα και σε βιταμίνη C οι τσουκνίδες καταναλώνονται ως σαλάτα, σούπα και πολλές φορές αντικαθιστούν το σπανάκι. Για κατανάλωση θεωρούνται καλύτεροι οι νεαροί τρυφεροί βλαστοί. 

Σαν καλλυντικό προτείνεται ως μάσκα προσώπου για βαθύ καθαρισμό του προσώπου. Το έγχυμα του φυτού, λέγεται, πως επαναφέρει το φυσικό χρώμα των μαλλιών και έχει χρησιμοποιηθεί ως τονωτικό για τα ταλαιπωρημένα μαλλιά και για τη μείωση της τριχόπτωσης.
Σε κατάπλασμα η τσουκνίδα χρησιμοποιείται για τις αρθρίτιδες, τους πόνους των αρθρώσεων, την ποδάγρα, τις εξαρθρώσεις, τις νευραλγίες, τις τενοντίτιδες και την ισχιαλγία. 

Οι πληροφορίες που δίνονται είναι καθαρά ενδεικτικές και δεν συνίσταται να λαμβάνετε βότανα αλόγιστα χωρίς τη συμβουλή ειδικού.