ΒΟΤΑΝΑ: Μπετόνικα (Stachys Officinalis - Betonica Officinalis) Οικογένεια: Lamiaceae, Γένος: Stachys
Η Μπετόνικα (Wood Betony) είναι φυτό πολυετές που φθάνει σε ύψος τα 60 εκατοστά, ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών και είναι γνωστή στη χώρα μας και ως Πριονίτης. Τη συναντάμε σε αγρούς και λιβάδια σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, τη Δυτική Ασία και τη Βόρειο Αφρική. Βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι του απέδιδαν μαγικές ικανότητες. Η ονομασία του βοτάνου προέρχεται από το Κέλτικο BEW=κεφάλι και το TON=καλό. Ένδειξη ότι γνώριζαν την χρήση του για τον πονοκέφαλο.
Στη Βρετανία το βότανο ενδείκνυται για 29 διαφορετικές ασθένειες του σώματος. Ήταν το δημοφιλέστερο βότανο για φυλακτά που χρησιμοποιούσαν μέχρι τον Μεσαίωνα για να διώχνουν το κακό και την κακοκεφιά. Στη Βρετανική Φαρμακολογία αναφέρεται ότι «Οι πιο επίμονες κεφαλαλγίες έχουν θεραπευτεί μετά από την χρήση του εγχύματος της Μπετόνικα κάθε πρωί με γάλα για ένα χρονικό διάστημα 4 έως 6 εβδομάδων». Στη Γαλλία ήταν βότανο γνωστό για τις παθήσεις του συκωτιού και της χοληδόχου κύστης.
Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία η Μπετόνικα χρησιμοποιείται ως τονωτικό του νευρικού συστήματος και κατά κύριο λόγο για την καταπολέμηση νευραλγιών, χρόνιων πονοκεφάλων και ημικρανιών. Η χημική ανάλυση της έχει φέρει στην επιφάνεια κάποια συστατικά στα οποία ενδεχομένως οφείλεται η αποτελεσματικότητα της. Ανάμεσα στις γλυκοσίδες που περιέχει η Μπετόνικα υπάρχουν κάποιες που καταπολεμούν την υπέρταση, τη νευρική υπερένταση, τους χρόνιους και επίμονους πονοκεφάλους και τις ημικρανίες.
Η Μπετόνικα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τη μορφή γαργάρας για την αντιμετώπιση στοματικών μολύνσεων. Η πολύ μεγάλη περιεκτικότητα της σε τανίνες (μέχρι και 15%) της προσδίδουν έντονη στυπτική δράση. Υπό μορφή καταπλάσματος χρησιμοποιείται ενάντια στις αιμορροΐδες, ενώ το αιθέριο έλαιο του φυτού έχει αντιβακτηριδιακές ιδιότητες.
Υπερβολική δόση μπορεί να προκαλέσει διάρροια και εμετούς. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από τις γυναίκες στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι πληροφορίες που δίνονται είναι καθαρά ενδεικτικές και δεν συνίσταται να λαμβάνετε βότανα αλόγιστα χωρίς τη συμβουλή ειδικού.