Σήμερα όλοι παραδεχόμαστε πως διανύουμε την μεγαλύτερη κρίση και όχι μόνο οικονομική, τουλάχιστον από τον πόλεμο και μετά.
Η κρίση αυτή δεν οφείλεται μόνο στην πανδημία του κορονοϊού. Ο κορονοϊός επιτάχυνε την οικονομική αποσύνθεση και κατάρρευση, η οποία, ήδη, είχε αρχίσει με την κρίση του 2008, η οποία σερνόταν μέχρι τις μέρες μας.
Παρά την γιγάντια, όμως, κρίση, τα διεθνή χρηματιστήρια δεν έχουν καταρρεύσει και αντίθετα μέχρι τώρα διατηρούν περίπου τα ιστορικά τους υψηλά.
Γιατί, άραγε, συμβαίνει αυτό το “παράδοξο“;
Ο λόγος για τον οποίο τα χρηματιστήρια κρατάνε τα ουράνια ύψη τους, είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες, με την καθοδήγηση των κυβερνήσεων, τυπώνουν πακτωλούς τρισεκατομμυρίων χρήματος και κρατάνε μηδενικά έως αρνητικά τα επιτόκια, προκειμένου να συγκρατήσουν, όσο είναι δυνατόν, την οικονομικοκοινωνική κόλαση και τις τραγικές συνέπειες της.
Όσο τα επιτόκια παραμένουν αρνητικά ή και μηδενικά τόσο τα τρισεκατομμύρια που τυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες και τα οποία γίνονται ρευστό στην οικονομία με τα κρατικά και εταιρικά ομόλογα που αγοράζουν, κατευθύνονται στις μετοχές, προκειμένου να βρουν καταφύγιο από αρνητικές αποδόσεις και την απαξίωση.
Είναι περίεργο να βλέπουμε να φουντώνει η ανεργία, να εξαπλώνεται η φτώχεια, να πέφτουν στον καιάδα τα κέρδη και οι προοπτικές των επιχειρήσεων και όμως επειδή το χρήμα δεν βρίσκει άλλη διέξοδο για να μην απολέσει απολύτως την αξία του, καταφεύγει στην αγορά ή τη μη πώλησή μετοχών, δίνοντας ανέλπιστο φιλί ζωής στα χρηματιστήρια.
Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς αυτήν την περίοδο μπορεί να έχουμε τα χαμηλότερα επιτόκια στην ανθρώπινη ιστορία και τα μεγαλύτερα βουνά από χρέη.
Ιστορικό μεταίχμιο και σταυροδρόμι
Τέτοιες εποχές όπου τα χρέη φτάνουν σε ανυπέρβλητα ύψη και τα επιτόκια πέφτουν στο ναδίρ, αποδεικνύονται συνήθως μεγάλα ιστορικά σταυροδρόμια και εποχές μεγάλης ιστορικής ανατροπής. Σε τέτοιους περιόδους, όπου τα υπαρκτά κοινωνικοοικονομικά συστήματα διανύουν ιστορική κρίση και παρακμή και όπου δεν διαφαίνεται, άμεσα, μια ιστορική αναγεννητική εναλλακτική λύση, οι ιθύνοντες για να συγκρατήσουν, όσο είναι δυνατόν, τις οδυνηρές εξελίξεις τυπώνουν χρήμα ή αν το νόμισμα παλιότερα ήταν σε χρυσό ή ασήμι, καταφεύγουν στη νόθευση τους για να τα πολλαπλασιάσουν.
Σε τέτοιο ιστορικό σταυροδρόμι και σε μεταίχμιο μιας ιστορικής ανατροπής ζούμε σήμερα.
Το νεοφιλελεύθερο παγκοσμιοποιητικό υπόδειγμα, βρίσκεται σε αμετάκλητη κρίση και δεν μπορεί, πλέον, να κρατηθεί εύκολα στη ζωή, ενώ οι παλιές απόπειρες για εναλλακτικές λύσεις απέναντί του και απέναντι στον καπιταλισμό, ακόμα και αν επικράτησαν σε κάποιες ιστορικές φάσεις και παρά τις αρχικές επιτυχίες τους, δεν μπόρεσαν να δώσουν βιώσιμα οικονομικοκοινωνικά υποδείγματα και για αυτό δεν είναι σήμερα καθόλου ελκτικές.
Ένα μεγάλο κενό δεσπόζει σε τούτη την ιστορική φάση: Τα παλιά πολιτικά στερεότυπα όλων των αποχρώσεων για διαφορετικούς λόγους πεθαίνουν, το καινούργιο δεν έχει γεννηθεί και πνίγεται προς το παρόν από το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα όλου του φάσματος που προσπαθεί να γαντζωθεί με νύχια και δόντια στη ζωή.
Ο παλιός κόσμος φεύγει κάτω από τα πόδια μας
Οι ΗΠΑ ζουν σήμερα μια σκληρή δοκιμασία, χάνουν την παγκόσμια ηγεμονία, μοιάζουν να κάνουν κινήσεις απελπισίας, ενώ παρουσιάζουν όψεις τριτοκοσμικής χώρας.
Η ευρωζώνη και η Ε.Ε εδώ και καιρό φαντάζουν ως το πιο ηγεμονικά φεουδοποιημένο, γραφειοκρατικό και δυσκίνητο τμήμα του πλανήτη, που βουλιάζει στη στασιμότητα, την ίδια ώρα που καταστρέφει και νεοαποικιοποιεί χώρες, όπως η Ελλάδα αλλά και η Ιταλία.
Η λεγόμενη Δύση πάει να χάσει, αν δεν έχει χάσει, τα σκήπτρα στην παγκόσμια σκηνή μετά από χιλιάδες χρόνια κυριαρχίας με ελάχιστα διαλείμματα.
Η Ανατολή φαίνεται να έρχεται πιο σφριγηλή στο προσκήνιο, με την Κίνα, τη Ρωσία και κυρίως σειρά από ανερχόμενες περιφερειακές δυνάμεις αλλά και αυτή δεν οφείλει το σημερινό διαγραφόμενο προβάδισμά της τόσο στην υπεροχή του οικονομικοκοινωνικού της συστήματος όσο στο δυναμισμό, την φρεσκάδα και την ανθεκτικότητα του σχετικά νέου ηλικιακά ανθρώπινου δυναμικού της.
Για ένα νέο εθνικό οικονομικοκοινωνικό υπόδειγμα και μια νέα διεθνή συνεργασία
Σήμερα όλα τα οικονομικά υποδείγματα που εφαρμόστηκαν και οι παραδοσιακές πολιτικές σχολές, βλέπουν, πλέον, τις συνταγές τους να κινούνται στον αέρα, με τις κοινωνίες παθητικές αν όχι και εχθρικές απέναντί τους.
Τεράστια λαϊκά κινήματα που εμφανίστηκαν το τελευταίο διάστημα σε μια μεγάλη σειρά από χώρες και περιοχές του πλανήτη, αναπτύχθηκαν έξω και ενάντια στις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις όλων των αποχρώσεων, “ορφανά” από πολιτικές εκφράσεις και από πολιτική αντιπροσώπευση.
Σήμερα, ένα νέο πρωτότυπο οικονομικοκοινωνικό υπόδειγμα, πέρα από το νεοφιλελευθερισμό και τις μέχρι τώρα αποτυχημένες εναλλακτικές απόπειρες απέναντί του, κυοφορείται ασυναίσθητα στη σκέψη των ανθρώπων πάνω σε νέες εθνικές βάσεις και στην ανάγκη μιας νέας διεθνούς συνεργασίας. Ένα νέο οικονομικοκοινωνικό υπόδειγμα ιστορικής πνοής που θα μπορέσει να συνδυάσει, εκείνα που μέχρι σήμερα έμοιαζαν διαχωρισμένα και αντιθετικά, την υψηλή παραγωγικότητα και καινοτομία, με τα πιο προωθημένα και αποτελεσματικά κοινωνικά συστήματα, στην δημόσια εκπαίδευση, στην δημόσια υγεία, στην ανθρώπινη και υπεύθυνη εργασία και φυσικά στην κοινωνική δικαιοσύνη.
Αυτό το στοίχημα για ένα καινούριο οικονομικοκοινωνικό πείραμα και εγχείρημα, καταστάλαγμα της νεότερης ιστορικής εμπειρίας, όπως και να το ονομάσει κανείς, έχει αρχίσει δειλά-δειλά να αναζητείται και εδώ που τα λέμε είναι το μόνο που μπορεί να ανακόψει το κατρακύλισμα των εθνών και της ανθρωπότητας στην απόλυτη ζούγκλα, στις πιο φριχτές συγκρούσεις, σε ατέλειωτους πολέμους και στους πιο αδυσώπητους ολοκληρωτισμούς.
Π.Λ