Ο κίνδυνος η Ελλάδα να χρειαστεί δανεικά από τον ESM για την οικονομία με μνημονιακούς όρους, δεν είναι βασικό σενάριο αλλά δεν είναι και αμελητέο σενάριο
Η ελληνική κυβέρνηση με το λιγοστό οπλοστάσιο που διαθέτει έχει επιχειρήσει να στηρίξει μερικώς την χειμαζόμενη ελληνική οικονομία, τις επιχειρήσεις απέναντι στο σοκ του κορωνοιού.
Τα 17,5 δισεκ. μαζί με 7 δισεκ. εγγυήσεις που έχουν έως τώρα προγραμματιστεί να στηρίξουν την οικονομία, ξεκάθαρα δεν επαρκούν.
Επίσης ενώ η κυβέρνηση σταθερά ανακοινώνει διάφορα μέτρα και παρεμβάσεις στήριξης κλάδων της ελληνικής οικονομίας και προφανώς το πράττει για να αποτρέψει την μεγαλύτερη ύφεση και για να αποτρέψει τα χειρότερα, ο σχεδιασμός είναι ελλιπής ενώ το σημαντικότερο… το σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας είναι παντελώς διάτρητο, δεν έχει υπάρξει πειστικό σχέδιο ανάκαμψης.
Όλοι εστιάζουν στο μέγεθος της ύφεσης, αυτό όμως δεν είναι ορθό, η ύφεση εάν είναι -8% ή -11% δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία, ούτε έχει πλέον σημασία εάν η ύφεση στο β΄ τρίμηνο του 2020 διαμορφωθεί στο -18%.
Ο τουρισμός θα λειτουργήσει καταλυτικά στην διαμόρφωση της ύφεσης και της συρρίκνωσης του ΑΕΠ, θα ήταν προτιμότερο στην κυβέρνηση να επεξεργαστούν ένα σχέδιο όπου ο τουρισμός θα υποστεί κραχ το 2020.
Όμως το πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος της ύφεσης.
Το βασικό πρόβλημα θα αποδειχθεί στην Ελλάδα η αδυναμία ανάκαμψης της οικονομίας.
Η άποψη ότι θα περάσει το 2020 και θα έρθει το 2021 όπου η ανάκαμψη θα είναι ισχυρή, θα διαψευστεί, η διαδικασία ανάκαμψης θα είναι δύσκολη, επώδυνη και θα έχει σοβαρές παρενέργειες στην οικονομία.
Δεν πρέπει να υποεκτιμηθούν οι κίνδυνοι και κυρίως να μην καλλιεργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι η ανάκαμψη θα είναι τύπου V και ότι όλα θα εξελιχθούν ιδανικά.
Θα είναι πλήρως λανθασμένη η προσέγγιση αυτή.
Ζοφερή η κατάσταση στην οικονομία αλλά γιατί;
Το μέγεθος της ύφεσης προσδιοριστικός παράγοντας και ταυτόχρονα προπομπός των μελλούμενων.
Ανεργία
Η ανεργία θα αυξηθεί κατά 180 με 200 χιλιάδες και 746 χιλιάδες θα εκτιναχθεί στις 950 χιλιάδες περίπου.
Θα προσεγγίσει το 1 εκατ η ανεργία στην Ελλάδα.
Με βάση τις εκτιμήσεις αμερικανικών ερευνών το 42% των αμερικανών που έχει βρεθεί στην ανεργία δεν θα καταφέρει να εργαστεί ξανά, η άποψη ότι όσες θέσεις εργασίας χαθούν θα αναπληρωθούν σύντομα με μορφή V δεν θα δικαιωθεί.
Όπως ορθά υποστηρίζει η Saxo Bank ουδέποτε στην ιστορία η αύξηση της ανεργίας απόρροια ύφεσης δεν αναπληρώθηκε με ανάκαμψη τύπου V.
Μόνο στις ΗΠΑ χάθηκαν 20-21 εκατ θέσεις εργασίας εκτινάσσοντας την ανεργία στο 14,5% αν και η πραγματική ανεργία φθάνει το 25%.
Εάν η ελληνική κυβέρνηση πιστέψει ότι οι 180 με 200 χιλιάδες θέσεις εργασίας είναι θέμα χρόνου να τις αναπληρώσει θα υποπέσει σε μέγα λάθος.
Η πιθανότητα η Ελλάδα να οδηγηθεί σε μειώσεις μισθών και συντάξεων δεν είναι μικρή.
ΑΕΠ
Η ύφεση στην ελληνική οικονομία το 2020 θα είναι ιστορική.
Στο έτος -8% και στο δεύτερο τρίμηνο -16% με -18%.
Η εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι η ανάκαμψη θα ξεκινήσει από το β΄ 6μηνο του 2020 και επίσης το 2021 το ριμπάουντ της οικονομίας θα είναι τόσο ισχυρό που η ύφεση -5% κατά την ελληνική κυβέρνηση θα αναπληρωθεί με ανάλογη ανάκαμψη τύπου V.
Η παραδοχή αυτή δεν θα επιβεβαιωθεί κυρίως γιατί η ύφεση θα είναι μεγαλύτερη το 2020 και η ανάκαμψη θα είναι μικρότερη το 2021 καθώς και διεθνώς αυτή η τάση θα κυριαρχήσει.
Η ανάκαμψη τύπου U απαιτεί σημαντικές οικονομικές εφεδρείες που η Ελλάδα δεν διαθέτει
Χρέος
Η Ελλάδα θα βρεθεί με την χειρότερη σχέση χρέους προς ΑΕΠ το 2020 στο 200% τουλάχιστον.
Οι εκθέσεις βιωσιμότητας θα δείξουν επιδείνωση του προφίλ βιωσιμότητας.
Η Ελλάδα κάποια στιγμή θα βγει από το Πρόγραμμα Πανδημίας και να μην μπορεί να ενταχθεί στο κλασσικό πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης.
Αυτό θα σημαίνει ότι οι δυνητικοί κίνδυνοι θα είναι μεγαλύτεροι από τους εκτιμώμενους στο ελληνικό χρέος.
Στα 356 δισεκ. το συνολικό χρέος της Ελλάδος δείχνει ότι επί 10 χρόνια δεν έχει υπάρξει καμία ουσιώδης διαφορά παρά το PSI+ και παρά την εξυπηρέτηση του σε ετήσια βάση.
Ανάγκες κεφαλαίων
Οι ανάγκες σε κεφάλαια της Ελλάδος θα είναι μεγαλύτερες από τις εκτιμώμενες τόσο για τις ανάγκες της ζημίας που έχει προκαλέσει ο κορωνοιός όσο και για τις τράπεζες εντός 12 μηνών.
Η Ελλάδα θα χρειαστεί κεφάλαια και σε μια υπόθεση εργασίας – που όμως δεν είναι απίθανο σενάριο – υπάρξει νέο κύμα κορωνοιού το Φθινόπωρο η Ελλάδα θα υποστεί τέτοιο σοκ στην οικονομία που θα οδηγηθεί σε Προληπτική Πιστωτική Γραμμή για την οικονομία δηλαδή νέο τέταρτο μνημόνιο.
Ήδη ο τουρισμός θα υποστεί κραχ, η ανεργία στον τουρισμό θα εκτοξευθεί και η τουριστική βιομηχανία θα υποστεί μεγάλο σοκ.
Η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να καλλιεργήσει υπερφίαλες προσδοκίες.
Η Ελλάδα θα περιμένει την Ιταλία να δει εάν θα κάνει χρήση της Προληπτικής Πιστωτικής Γραμμής για την Υγεία που δεν φέρει μνημονιακούς όρους και ανάλογα θα αξιολογήσει περί τον Ιούλιο εάν θα κάνει χρήση του ESM, εάν πάρει δάνειο για την Υγεία.
Δεν θα είναι η πρώτη χώρα που θα πάρει δάνειο μέσω Προληπτικής Πιστωτικής Γραμμής για την Υγεία.
Όμως οποιαδήποτε επιδείνωση του προβλήματος του κορωνοιού με μαθηματική ακρίβεια θα επιδεινώσει σημαντικά το προφίλ ρίσκου της ελληνικής οικονομίας.
Ο κίνδυνος η Ελλάδα να χρειαστεί δανεικά από τον ESM για την οικονομία με μνημονιακούς όρους, δεν είναι βασικό σενάριο αλλά δεν είναι και αμελητέο σενάριο.