Βασικές γνώσεις για τις Βιταμίνες

H λέξη «βιταμίνη» είναι ένας σχετικά νέος όρος. Καταγράφηκε για πρώτη φορά στα λεξικά το 1912 ενώ επινοήθηκε για να περιγράψει οργανικές ουσίες που περιέχονται στις τροφές και είναι απαραίτητες για τις περισσότερες χημικές διεργασίες του οργανισμού. Οι βιταμίνες είναι χημικές ουσίες, που αρχικά ορίστηκαν σαν οργανικές ενώσεις, βρίσκονται δε στις τροφές των ζώων και του ανθρώπου και είναι απαραίτητες για να διατηρήσουν τη ζωή και την καλή υγεία. Η έννοια βιταμίνη διατυπώθηκε πρώτη φορά από τον Ολλανδό γιατρό Κρίστιαν Αικμαν, τιμημένο με βραβείο νόμπελ, το 1896 που ανακάλυψε ότι η ασθένεια μπέρι-μπέρι οφειλόταν στη χρήση ξεφλουδισμένου ρυζιού, ενώ με το πλήρες ρύζι δεν εμφανιζόταν. Παρουσίασε ένα πείραμα με εκχύλισμα πλήρους ρυζιού κατά της νόσου και η ιδιότητα αυτή αποδόθηκε σε μία αζωτούχο ένωση που ονομάστηκε βιταμίνη. Πριν την ανακάλυψη των βιταμινών, οι γιατροί συνιστούσαν συγκεκριμένες τροφές: καρότα (πλούσια σε βιταμίνη Α) για καλή όραση, εσπεριδοειδή (πλούσια σε βιταμίνη C) για την πρόληψη του σκορβούτου και κόκκους ολικής άλεσης και λαχανικά (μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη Β1) για την εξουδετέρωση του beriberi. 

Οι επιστήμονες σήμερα έχουν αναγνωρίσει 13 βιταμίνες ως απαραίτητες για την καλή υγεία απαραίτητες επειδή ο οργανισμός δε συνθέτει αυτά τα θρεπτικά συστατικά μόνος του. Επομένως αυτές οι βιταμίνες πρέπει να λαμβάνονται είτε από την τροφή είτε από συμπληρώματα διατροφής. Οι βιταμίνες συμβολίστηκαν με γράμματα σύμφωνα με τη λειτουργία της κάθε μίας από αυτές. Στη πορεία του χρόνου τους δόθηκαν κατάλληλες ονομασίες που έχουν να κάνουν με τη χημική τους δομή. Σήμερα είναι γνωστές με ένα γράμμα του λατινικού αλφαβήτου ή με μία ονομασία. Οι βιταμίνες έχουν διαφορές μεταξύ τους ως προς τη δομή και τη λειτουργία.

Οι βιταμίνες

Οι βιταμίνες είναι φυσικές ουσίες, οργανικές ενώσεις μικρού μοριακού βάρους, που χωρίς την ύπαρξή τους είναι αδύνατη η ζωή. Μία από τις βασικές λειτουργίες των βιταμινών είναι η συμμετοχή τους σε εκείνες τις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού που μετατρέπουν τα συστατικά των τροφών (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη) σε ενέργεια. Βοηθούν στο μεταβολισμό, την αναπαραγωγή, την ανάπτυξη και είναι απαραίτητες για την άμυνα του οργανισμού. Ακόμα και μία πολύ μικρή έλλειψη βιταμινών στον οργανισμό μας, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ατονίας, εκνευρισμού, υπνηλίας, άγχους, μειωμένης ενεργητικότητας, κακής διάθεσης, ευαισθησία σε κρυολογήματα, έλλειψη συγκέντρωσης, παχυσαρκία κ.α. Γενικά, οι βιταμίνες δεν μπορούν να συντεθούν από τους ζωικούς οργανισμούς αν και σε μερικές περιπτώσεις συντίθενται σε ανεπαρκείς ποσότητες. Πρέπει να λαμβάνονται με την τροφή και για το λόγο αυτό θεωρούνται απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Οι απαιτήσεις για ορισμένες από τις βιταμίνες αντιμετωπίζονται μερικώς με τη σύνθεσή τους από τη συμβιωτική βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου μερικών θηλαστικών. 

Η θρυπτοφάνη (αμινοξύ) μπορεί να μετατραπεί σε νικοτινικό οξύ (ή νιασίνη, μια υδατοδιαλυτη βιταμίνη)και να χρησιμεύσει ως πηγή για ένα μέρος του νικοτινικού οξέος που απαιτείται. Η επίσης υδροδιαλυτή βιταμίνη C μπορεί να συντεθεί σε επαρκή ποσά από μερικούς οργανισμούς ώστε να ελαττωθούν οι αντίστοιχες τροφικές απαιτήσεις. Οι βιταμίνες διακρίνονται από άλλες βιολογικές ενώσεις, αναγκαίες για τη λειτουργία του οργανισμού, επειδή μπορούν να συντεθούν σε ικανοποιητικές ποσότητες από τον ίδιο τον οργανισμό. 

Προέλευση 

Βιταμίνες από το λατινικό βίτα που σημαίνει ζωή!Οι περισσότερες φυσικές τροφές περιέχουν κάποιες βιταμίνες. Όλες οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για την υγεία, ωστόσο πρέπει να αποφεύγονται οι συνθετικές και να προτιμούνται τα τρόφιμα που τις περιέχουν. Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, πρέπει να δίνουμε περισσότερη προσοχή στην ποιότητα της τροφής που τρώμε, παρά την ποσότητα. Γιατί διαπίστωσαν ότι οι τροφές χωρίς θρεπτική αξία μόνο καταστρέφουν την υγεία μας. Όπως ένα αυτοκίνητο για να κινηθεί χρειάζεται πετρέλαιο ή βενζίνη ανάλογα με τί καύσιμο έχει προγραμματισθεί , έτσι, και στην διατροφή μας δεν γίνονται ανεκτά τα υποκατάστατα χωρίς να σημειωθούν αργά ή γρήγορα βλάβες. 

Κατηγορίες Βιταμινών

Οι βιταμίνες χωρίζονται σε δυο βασικές κατηγορίες στις υδατοδιαλυτές και λιποδιαλυτές. Οι απαραίτητες λιποδιαλυτές βιταμίνες περιλαμβάνουν τις Α, D, Ε και Κ, οι οποίες αποθηκεύονται, στο σωματικό λίπος για να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες. Επειδή το σώμα αποθηκεύει τις λιποδιαλυτές βιταμίνες, είναι δυνατόν να προσληφθεί περίσσεια μίας ή περισσότερων, αν και αυτό συμβαίνει σπάνια. Η υπερδοσολογία μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα συμπτώματα, στα οποία περιλαμβάνονται πονοκέφαλοι και ευερεθιστότητα. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες αποθηκεύονται κυρίως στο συκώτι και παραμένουν στο σώμα περίπου 24 ώρες. Οι απαραίτητες υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι οι 0, Β, Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β12, το φυλλικό οξύ και η βιοτίνη, οι οποίες δεν αποθηκεύονται, καθώς το σώμα χρησιμοποιεί μόνο την ποσότητα που χρειάζεται τη δεδομένη στιγμή και απεκκρίνει την αχρησιμοποίητη με τα ούρα και τον ιδρώτα.