Πώς να πειθαρχείτε το παιδί με αγάπη

Οι περισσότεροι από εσάς, αν σας ζητούσαμε να περιγράψετε το παιδί σας, θα λέγατε: «είναι πολύ καλό παιδί, αλλά… είναι λίγο ζωηρό/λίγο ατίθασο/λίγο γκρινιάρικο/λίγο απαιτητικό» κ.ο.κ., συμπληρώνοντας παράλληλα και ορισμένα θετικά του στοιχεία. Δεν θα ήταν περίεργο, μάλιστα, αν τα αρνητικά χαρακτηριστικά που θα αποδίδατε στο παιδί σας ήταν περισσότερα από τα θετικά, δεδομένου ότι ως γονείς, όλοι μας επικεντρωνόμαστε στα προβλήματα, προκειμένου να τα διορθώσουμε. Απώτερος σκοπός μας είναι να μεγαλώσουμε το παιδί μας με τέτοιο τρόπο, ώστε να καταφέρει μια μέρα να τα βγάζει μόνο του πέρα, σε έναν αρκετά δύσκολο κόσμο.

Το πρόβλημα είναι, ωστόσο, ότι καθώς περνάμε τον περισσότερο χρόνο μας ανησυχώντας και προσπαθώντας να διορθώσουμε και να διαπλάσουμε τον χαρακτήρα του παιδιού μας έτσι όπως εμείς πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να είναι, είναι πιθανό να χάνουμε όλα τα θετικά του στοιχεία. Σκοπός της θετικής διαπαιδαγώγησης, λοιπόν, είναι να δουν οι γονείς την πραγματική εικόνα του παιδιού τους και, διατηρώντας τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ τους ανοιχτούς, να ρίξουν φως στις αρνητικές του συμπεριφορές –παρά να τις κρύψουν στο σκοτάδι. Πώς θα το καταφέρετε αυτό;

Ρυθμίστε τα δικά σας συναισθήματα

…έτσι ώστε να είστε ο ψύχραιμος, συναισθηματικά γενναιόδωρος γονιός που θέλετε να είστε, αλλά και που αξίζει να έχει το παιδί σας.

Πριν επιβάλλετε «κυρώσεις» για τις αρνητικές συμπεριφορές, σκεφτείτε αν αυτές θα δυναμώσουν ή θα αποδυναμώσουν την σχέση σας με το παιδί σας

Η πιο αποτελεσματική στρατηγική πειθαρχίας είναι να έχετε στενή σχέση με το παιδί. Τα παιδιά που νιώθουν πραγματικά δεμένα με τους γονείς τους, έχουν από μόνα τους την επιθυμία να τους ευχαριστούν. Για να το πετύχετε αυτό θα πρέπει να καθοδηγείτε τα παιδιά σας με αγάπη και όχι με τιμωρία. Η τιμωρία θέτει σε κίνδυνο την σχέση σας με το παιδί και τελικά προκαλεί περισσότερες αρνητικές συμπεριφορές. Αντίθετα, η γεμάτη αγάπη καθοδήγηση, θέτει όρια και ενισχύει τις προσδοκίες σας από το παιδί, αλλά με τρόπο που του δείχνει ότι το καταλαβαίνετε και ότι σκοπός σας είναι να βελτιώσει τη συμπεριφορά του και όχι να θυμώσει μαζί σας.

Διορθώνετε και ταυτόχρονα επιβεβαιώνετε

Προσπαθήστε να έχετε στο μυαλό σας ότι τα παιδιά συνήθως συμπεριφέρονται άσχημα όταν νιώθουν αρνητικά για τον εαυτό τους και απομακρυσμένα από τους γονείς τους. Έτσι όταν θέλετε να διορθώσετε μία συμπεριφορά:

-Κατεβείτε στο ύψος του παιδιού, κοιτάξτε το στα μάτια και πείτε κάτι όπως «Ήθελες να κάτσει ο αδερφός σου πιο δίπλα και γι’αυτό τον έσπρωξες. Δεν σπρώχνουμε, όμως, γιατί το σπρώξιμο πονάει. Πες στον αδερφό σου “πήγαινε πιο δίπλα σε παρακαλώ”.»

-Πάρτε το αγκαλιά και πείτε «Το ξέρω ότι θέλεις να δεις λίγη ακόμα τηλεόραση, αλλά τώρα είναι ώρα για ύπνο.»

-Κοιτάξτε το με αγάπη και πείτε «Βλέπω ότι είσαι πολύ θυμωμένος τώρα.»

-Βάλτε το χέρι σας στον ώμο του και πείτε «μη φοβάσαι να μου πεις για τη ζημιά που έγινε.»

Ο σκοπός όλων των παραπάνω είναι να δείξουν στο παιδί αφενός ότι το καταλαβαίνετε και αφετέρου πως ό,τι κι αν θέλετε να του πείτε για να το συνετίσετε, δεν σταματάτε ποτέ να το αγαπάτε και να νοιάζεστε γι’αυτό.

Βάλτε όρια, αλλά με ενσυναίσθηση

Σαφώς και πρέπει να βάζετε όρια και κανόνες στα παιδιά, αλλά πρέπει να αναγνωρίζετε και την δική τους οπτική. Όταν τα παιδιά νιώθουν ότι τα καταλαβαίνουμε, είναι περισσότερο πρόθυμα να αποδεχτούν τα όρια που τους έχουμε βάλει. Για παράδειγμα:

-«Το ξέρω ότι έχεις θυμώσει πάρα πολύ και ότι πονάς, αλλά δεν δαγκώνουμε. Ας βρούμε λέξεις για να πούμε στον αδερφό σου πώς νιώθεις.»

-«Θα ήθελες να παίξεις για περισσότερη ώρα, αλλά τώρα πρέπει να κοιμηθείς. Το ξέρω ότι στεναχωριέσαι.»

-«Δεν θέλεις η μαμά να λέει “όχι”, όμως η απάντηση είναι “όχι”. Δεν λέμε “σκάσε” o ένας στον άλλον. Μπορεί να θυμώσουμε και να εκνευριστούμε, όμως δεν μιλάμε έτσι.»

-«Ξέρω ότι φοβάσαι, όμως πάντα λέμε την αλήθεια ο ένας στον άλλον.»

Η περιφρόνηση δημιουργεί πάντα προβλήματα σε μία σχέση

Όταν το παιδί δεν αποδέχεται αυτό που του λέτε ή του ζητάτε (π.χ. «δεν με νοιάζει τι λες, δεν μπορείς να με αναγκάσεις»), αυτό δείχνει ότι η σχέση σας δεν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να στηρίξει το «μάθημα» που θέλετε να δώσετε. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει κάποια στιγμή σε όλους τους γονείς. Τις στιγμές εκείνες προσπαθήστε να σκεφτείτε πώς να ισχυροποιήσετε τη σχέση σας και όχι πώς να «βάλετε μυαλό» στο παιδί. Μετατρέποντας την κατάσταση σε αγώνα ισχύος το μόνο που θα καταφέρετε είναι να βαθύνετε το χάσμα μεταξύ σας.

Αποφύγετε την απομόνωση ως τιμωρία, καθώς προκαλεί χειρότερες αντιδράσεις

Μπορεί το να περιορίσετε το παιδί στο δωμάτιό του, έπειτα από μία κακή συμπεριφορά του, να είναι προτιμότερο από το να το χτυπήσετε, όμως τελικά αποτελεί μια ακόμα μορφή τιμωρίας που όχι μόνο δεν του μαθαίνει τίποτα, αλλά και το υποτιμά. Με τον τρόπο αυτόν αφήνετε το παιδί σας μόνο του, να προσπαθεί να διαχειριστεί πραγματικά δύσκολα και μπλεγμένα συναισθήματα, και υπονομεύετε τη συναισθηματική του νοημοσύνη. Τι πετυχαίνετε όταν βάζετε το παιδί σας τιμωρία; Όσο είναι μικρό, πετυχαίνετε να ουρλιάζει και να χτυπιέται μέχρι να γίνει το δικό του. Ενώ αν του πείτε να πάει τιμωρία όταν θα είναι πια μεγάλο, το πιθανότερο είναι ότι θα γελάσει μαζί σας. Κάτι που αποδεικνύει ότι η τιμωρία είναι κάτι σαν bullying των γονιών προς τα μικρά παιδιά.

Οι επιπτώσεις διδάσκουν λάθος μάθημα αν προέρχονται από εσάς

Οι επιπτώσεις που θα έχει το παιδί έπειτα από μία αρνητική συμπεριφορά έχουν πραγματικά νόημα στο να καταλάβει τι κάνει λάθος και πώς να το διορθώσει, με την προϋπόθεση ότι έρχονται φυσικά. Για παράδειγμα, αν το παιδί δεν διάβασε για ένα διαγώνισμα, η επίπτωση θα είναι να αποτύχει.

Τις περισσότερες φορές, όμως, είναι οι γονείς που κατασκευάζουν τις επιπτώσεις και στο μυαλό το παιδιού τότε, η επίπτωση μετατρέπεται σε τιμωρία, π.χ. αν δεν διαβάσεις, δεν θα δεις τηλεόραση. Με τον τρόπο αυτόν, όμως, το παιδί δεν θα βελτιώσει την συμπεριφορά του, δεν θα πάρει κάποιο θετικό μάθημα, όπως θα έκανε με το να του λέγατε π.χ. «ωραία, ας δούμε τι μπορείς να κάνεις καλύτερα την επόμενη φορά». Οι επιπτώσεις που επιβάλλετε εσείς στα παιδιά, λοιπόν, θα πρέπει να αποτελούν το τελευταίο σας «καταφύγιο» και να υποδηλώνουν ότι μάλλον πρέπει να αλλάξετε στρατηγική στο ζήτημα που τις προκάλεσε.

Ο τρόπος που φέρεστε στο παιδί σας είναι ο τρόπος που το παιδί σας θα μάθει να φέρεται στον εαυτό του

Αν είστε σκληροί με το παιδί σας, θα γίνει και αυτό σκληρό με τον εαυτό του. Αν είστε γεμάτοι αγάπη, ακόμα κι όταν βάζετε όρια, θα αναπτύξει την ικανότητα να βάζει όρια με αγάπη στον εαυτό του.

Η σκληρή πειθαρχία και η τιμωρία, όσο ειρωνικό κι αν ακούγεται, παρεμβαίνει στην ικανότητα του παιδιού να αναπτύξει αυτοπειθαρχία. Το πρόβλημα με την εσωτερίκευση αυτής της σκληρότητας δεν είναι μόνο ότι δημιουργεί δυστυχισμένα παιδιά, και ως εκ τούτου δυστυχισμένους ενήλικες, είναι ότι δεν δίνει λύση. Τα παιδιά που δεν εισπράττουν πειθαρχία με αγάπη, δεν μαθαίνουν να διαχειρίζονται τον εαυτό τους εποικοδομητικά. Καταλήγουν να επαναστατούν, επειδή νιώθουν υπερβολική πίεση, ή να είναι υπερβολικά αυστηρά με τον εαυτό τους και να ξεσπούν κάποιες στιγμές σε αυτούς που αγαπούν ή να καταρρέουν από την υπερπροσπάθεια.

Όταν ένα παιδί, όμως, αποδέχεται τα λάθη του συνεχίζοντας να αγαπά τον εαυτό του και ύστερα από αυτά, μπορεί πιο εύκολα να τα διορθώσει. Και τελικά, να πετύχει αυτό που όλοι γονείς θέλουμε για το παιδί μας, να αναπτύξει την δική του αυτοπειθαρχία.