Πώς βγήκε η φράση «Με το νι και με το σίγμα»

Συνδέεται με την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας

Ιδιαίτερα γνωστή είναι η παροιμιώδης φράση «με το νι και με το σίγμα» που σημαίνει αυτολεξεί, με κάθε λεπτομέρεια.

Η φράση προέρχεται από το γεγονός ότι οι παλιότεροι τύποι λέξεων που είχαν το τελικό νι και σίγμα, θεωρούνταν οι πιο σωστοί και οι κομψότεροι.

Παλαιότερα, όταν τα παιδιά μάθαιναν τα υποκοριστικά, ο δάσκαλος τούς έλεγε ότι η αρχική τους κατάληξη ήταν σε -ιo και ότι στα μεσαιωνικά χρόνια ήταν σε -ιον και -ιν, για να καταλήξει στο τέλος στο απλό -ι. Π.χ. παιδίον, παιδίν, παιδί. Επίσης, τους δίδασκε ότι ο τύπος των θηλυκών τριτόκλιτων ήταν σε -ις και κατέληξε να φύγει το τελικό -ς. Π.χ. πόλις, πόλι.

Όταν στους τελευταίους αιώνες άρχισαν να γράφουν το χέρι, το πόδι, χωρίς το -ν και η πίστι, η πόλι χωρίς το -ς, οι τύποι που είχαν το νι και σίγμα θεωρούνταν οι πιο σωστοί και οι κομψότεροι.

Γι’ αυτό, όποιος μιλούσε «με το νι και με το σίγμα», μιλούσε σωστό και τέλεια.